Fuad Axundov: Ermənistan istorioqrafiya sahəsində informasiya müharibəsini uduzub

İyunun 14-də Bakı Kitab Mərkəzində “Tarixlə üz-üzə” layihəsi çərçivəsində “İosif Orbelinin kitabının yoxa çıxmasının səbəbləri haqqında” elmi kitaba həsr olunmuş seminar keçirilib. Kitabın müəllifi Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının ictimai-siyasi məsələlər şöbəsinin sektor müdiri, politoloq və tarixçi Fuad Axundovdur.

Kitaba ad kimi seçilmiş mövzu fəaliyyəti regionun alban dini abidələrinin erməniləşdirilməsinə yönəldilmiş erməni tarixçilərinin, etnoqraflarının və kilsə xadimlərinin saxtalaşdırmaları nəticəsində Cənubi Qafqaz tarixində yaranmış boşluqları doldurmaq baxımından son dərəcə əhəmiyyətlidir.

Seminarı Bakı Kitab Mərkəzinin direktoru Günel Rzayeva açaraq qeyd edib ki, “kitab barədə bilavasitə onun müəllifindən daha yaxşı heç kim danışa bilməz”.


Sonra G.Rzayeva tədbirin moderatorunu – Qafqaz Tarixi Mərkəzinin direktoru Rizvan Hüseynovu təqdim edib. R.Hüseynov deyib: “Bu mövzuda araşdırmalar çoxdan aparılır. Fuad Axundov İosif Orbelinin faktiki olaraq itirilmiş kitabını Sankt-Peterburq arxivlərində tapıb”.

Fuad Axundov bildirib ki, bu nəşr internetdə yayıldıqdan sonra kitabın yerləşdirildiyi resurs 10 min dəfədən çox haker hücumuna məruz qalıb. Politoloq deyib: “Bu onu göstərir ki, bu kitab çox qiymətli informasiya daşıyıcısıdır. Rəqəmsal inqilabın spesifikasını nəzərə alaraq biz bütün kitab və filmləri internetdə yerləşdiririk və bütün hücumlara baxmayaraq onlar mühüm funksiyalar daşıyır”.

Müəllifin sözlərinə görə, artıq şərtlər dəyişib. Əgər əvvəllər Ermənistan öz tarixini özü yazırdısa, xalqını elmə zidd fikirlərlə yolundan azdırırdısa, indi internet sayəsində erməni xalqının alternativ tarixi öyrənmək imkanı yaranıb. “Hər halda mən ermənilərdən rəylər alıram. Doğrudur hələlik Ermənistanın hüdudlarından kənarda yaşayan ermənilərdən. Onlar bildirirlər ki, bu faktlarla heç vaxt tanış olmayıblar. Elə bunun özü o deməkdir ki, artıq buz hərəkətə gəlib”, - deyə F.Axundov qeyd edib.


Kitabının bir nüsxəsini “Exo Moskvı” radiostansiyası vasitəsilə Nikol Paşinyanın xanımına təqdim etdiyini bildirən F.Axundov deyib: “Bir həftə sonra mənə bildirdilər ki, kitab N.Paşinyanın xanımına çatıb. O tez–tez deyir ki, Qanzasarı çox sevir. Buna görə də xahiş etdim ki, kitabın nüsxəsini ona versinlər və o, Qanzasarın həqiqi tarixi ilə tanış olsun. Mən radiostansiyanın efirində Paşinyanın xanımına onu da bildirdim ki, əgər o, Qanzasarı erməni mənəviyyatının ürəyi adlandırırsa, orada ermənilərə aid heç nə yoxdur”.

Kitabın yazılmasına ən yaxşı alimlərin cəlb olunduğunu bildirən müəllif deyib: “Tam əminliklə deyə bilərəm ki, Ermənistan istorioqrafiya sahəsində informasiya müharibəsini uduzub.

“İ.Orbelinin kitabı təqribən 100 il elmi dairələrdə itirilmiş sayılıb. İ.Orbeli Qanzasarın Ermənistanın siyasi mərkəzi olması barədə erməni istorioqrafiyasının postulatını tamamilə inkar edir. Müəllif öz kitabında Qanzasarda Müqəddəs Vəftizçi Yəhya peyğəmbər kilsəsinin divarında yazıların tərcüməsi zamanı yol verilmiş səhvləri və sonradan edilmiş əlavələri göstərib. Müəllif faktiki olaraq erməni kilsəsinə qarşı çıxır”, - deyə F.Axundov diqqətə çatdırıb.


Onun sözlərinə görə, erməni tərəfi son 160 ildə Qanzasarda baş kilsənin divarlarında yazıların tərcüməsi zamanı alban katolikosunun patriarx rütbəsini xatırlatmamağa üstünlük verib. Müəllif deyib: “Aparılan tədqiqatlar nəticəsində müəyyən olunub ki, xristian dünyasında ən yüksək patriarx rütbəsi alban katolikoslarında olub. Müqəddəs Vəftizçi Yəhya Kilsəsinin divarındakı yazıda “albanların katolikosu Nersesin patriarxlığı” dövründə alban dini liderinin titulu tamamilə aydın tərcümə olunub. Bu, onu göstərir ki, Alban Apostol Kilsəsi müstəqildir və ona İsa Peyğəmbərin həvariləri tərəfindən xeyir-dua verilib, yəni avtokefaldır və erməni-qriqorian kilsəsinə heç bir aidiyyəti yoxdur”.

Lakin F.Axundov əmindir ki, ermənilər alban xalqının katolikosu Nersesin dini liderliyi haqqında fraqmentin olmasını gizlətməyə çalışır və hazırda baş kilsənin divarındakı yazılara dəyişiklik edərək və ya lövhələri dəyişdirərək sübut etməyə çalışırlar ki, Dağlıq Qarabağ torpaqları onlara məxsusdur. “Qanzasardakı yazılar həmin dövrdə alban xalqının artıq mövcud olmaması barədə erməni alimlərinin və ermənipərəst alimlərin iddialarını təkzib edir. Bu yazılar dəqiq göstərir ki, həmin torpaqlar alban xalqına məxsus olub, alban knyazları və Alban kilsəsi tərəfindən idarə olunub. Bunlar ermənilərin Cənubi Qafqaza tarixi-coğrafi mənsubiyyəti haqqında mifi təkzib edir”, - deyə F.Axundov vurğulayıb.


Yeri gəlmişkən, F.Axundovun qeyd etdiyi kimi, qarabağlı erməni K.Şahnazarov bildirib ki, onlar əvvəlcə türk olublar, sonra erməniləşiblər. “O deyib ki, soyadındakı həm “şah”, həm də “nəzər” sözləri erməni deyil, türk mənşəlidir, eləcə də ulu babasının adı – Hüseyn erməni mənşəli deyil. K.Şahnazarovun bu bəyanatı Ermənistan ictimaiyyətində güclü tənqid dalğası yaradıb. “Alban Avtokefal Kilsəsinin və xristian türklərin irsinin bərpası uğrunda hərəkat”ın rəhbəri Artur Ağacanov hesab edir ki, Qafqaz Albaniyasının erməni-qriqorian kilsəsi tərəfindən məhv edilmiş irsi regionun türk xalqları ilə qırılmaz surətdə bağlıdır”, - deyə nəşrin müəllifi qeyd edib.

Sonra “Azer-Globe” İctimai-Siyasi Araşdırmalar İnstitutu nəzdində Qafqaz Tarixi Mərkəzinin direktoru, AMEA-nın Hüquq və İnsan Haqları İnstitutunun böyük elmi işçisi Rizvan Hüseynov, tarixçi- türkoloq Elşad Əlili, Azərbaycanın Alban-Udin Xristian İcmasının rəhbəri Robert Mobili çıxış edərək bu tapıntının əhəmiyyətini və erməni tərəfinin regionun erməniləşdirilməsinə yönəldilmiş saxtalaşdırmalarına və yalanlarına gələcəkdə yol verilməməsinin əhəmiyyətini vurğulayıblar.